Minggu, 12 November 2023

TATINGKES NYOLAHANG TAPEL

TATINGKES NYOLAHANG TAPEL IDA BHATARA HYANG SINUHUN

Olih: I Gede Sugata Yadnya Manuaba, S.S
(Tubaba//Griya Agung Bangkasa) 


NYALUK TAPEL, MANTRA :

Om, Siwa Sudhamam, Athi Sudhamam, Sarira Sudhamam, mala hilang Yanamah 

NGAMBIL LIDAH, MANTRA

Om, Ang Bhatari Durgha Maha Sakti, Suksma Yanamah Swaha

MASEGEH AGUNG, MANTRA

Ih Nini Calonarang, idhepku Bhatari Durgha ngaweh ri kita, iki tadah segalelaba, wus mukti lelaban raksanen awak sariranku Sang Panyongsong, Om Ang Ah Bhuta Kala Bhucari Yanamah Swaha. 

PANGIDER-IDERAN

Jumujug sira Hyang Sinuhun maring utara, Bhatara Wishnu asung winugraha, dadi katon Hyang Sinuhun atumpang catur, mahireng rupan sira, atatayungan sanjata cakra, pasurupan sira mareng nyali, angelebur sakwehing sarwa satru ikang rat. Om Ang Ya Namo Namah Swaha.

Jumujug pwa sira Hyang Sinuhun maring purwa, Bhatara Iswara asung winugrahan, dadhyanta katon Hyang Sinuhun atumpang lima, sweta rupan sira, atatayungan sanjata Bajra, pasurupan sira mareng papusuhan, angilangaken sahananing sarwa klesaning rat kabeh. Om Sang Ya Namo Namah Swaha. 

Jumujug sira Hyang Sinuhun maring daksina, Bhatara Brahma asung winugrahan, dadhyanta katon pewayangan sira Hyang Sinuhun atumpang siya, bang rupania, atatayungan sanjata Gada, pasurupan sira mareng hati, angelebur sakwehing sarwa Satru jagat bhuwana kabeh. Om Bang Ya Namo Namah Swaha. 

Jumujung pwa sira Hyang Sinuhun maring Pascima, Bhatara Mahadewa asung Winugrahan, dadhyanta katon pewayangan sira Hyang Sinuhun atumpang pitu, jenar pewayangan sira Hyang Sinuhun, atatayungan sanjata Padma, pasurupan sira mareng Unduhan. Anglebur sarwa papa ikang rat kabeh. Om Yang Ya Namo Namah Swaha. 

Jumujug pwa sira Hyang Sinuhun mareng Madhya, Bhatara Siwa asung winugrahan, dadhyanta katon pewayangan sira Hyang Sinuhun atumpang kutus, maca warna rupan sira, atatayungan senjata Padma, pasurupan sira mareng Unduhan. Angilangaken sahananing dasa malaning rat bhuwana kabeh. Om Ing Yang Ya Namo Namah Swaha. 

Risampun Bhatara Panca Dewata asung winugrahan, kabhinawa pewayangan sira Hyang Sinuhun, res-res hatining para damuh manusha kabeh, apan sira Hyang Sinuhun angrangsuk punang bhusana kawisesan Brahmana putus. 
Asinjang kupo talo sutra, abapang asayut sarpa mandhi. Abhawa sira agni makutha kurung, akakudung sira sutra petak, rinajahing dening Durgha Sakti

Atapakan sira Bhadawang Nala, panunggalan sira Hyang Sinuhun, tinayungan dening Kala Cakra, apan sira Singha Bhargawa. 

Sigra…………… umesat mareng antariksa, harep lawan bintang trangana ( mamargi tanggun kalangan).

Dadia ta katon de Hyang Sinuhun kang Madhya loka, tan hana jurang tan hana pangkung, tan pasah kadi Tegal Panangsaran, katon………manusha aturu agegulingan, henak swacittan sira Hyang Sinuhun

Katon taru kalpa wreksa ripantaraning rat bhuwana, Pasayuban wong anesti, aneluh anranjana.

Aslimpet sira Hyang Sinuhun genitri rudraksa, asosocan sira mas manik, akekudung sira jinah jajaringan, abasma sira asahan cendana.

Angadeg sira Hyang Sinuhun angereh nyatur desa, angrasuk punang japa mantra, anyuku tunggal, angrangsuk kunang aji siwer mas -canting mas.

OM ANG BHRAHMA SANDYA NAMU NAMAH

OM UNG WISNU SANDYA NAMU NAMAH

OM MANG ISWARA SANDYA NAMU NAMAH

 

OM URUBIRA DEWA BRAHMA, ARENG IRA DADI DEWA WISNU. MALEKETIK LALATUN NIRA DADI DEWA LUDRA. KUKUSE DEWA ISWARA LELATU DEWA SENGKARA KEMBANGI AWU DEWA SAMBU. MALEPUGE DEWA MAHESWARA. AMBUNING ASEP MULIH RING DEWA BARUNA NGADEG SIRA ABENER RING MADYA MATEMAHAN SANGHYANG TAYA. AYOGA SIRA RING AKASA MERBUK ARUM SUGANDHA DIRA TERUS TEKENG SAPTA PETALA PANYUK SAMANING AGNDHA ARUM. SIRA MATEMAHAN SANG HYANG WIDYA DARA WIDYADARI SAMANGKANA  DADIN DEWA BARHMA SANGKAP PADA DEWA RING AKASA RING TELENGING AWUN AWUN  HANA MERU TUMPANG SOLAS RING KANA HANA LINGGIH SIRA PADA DEWA BATARA APUPUL UMASTUNA SIDHI RAHAYUNING JAGAT

OM SANG BANG TANG ANG ING NANG MANG SING WANG YANG

OM ANG UNG MANG

 

OM RINAHUAN SARINING DUPA PURWA MANGISEP SARINING KUSUMA

OM RINAHUAN SARINING DUPA DAKSINA MANGISEP SARINING MENYAN

OM RINAHUAN SARINING DUPA PASCIMA MANGISEP SARINING CENDANA

OM RINAHUAN SARINING DUPA UTARA MANGISEP SARINING ASTANGGI GAHARU

OM RINAHUAN SARINING DUPA RING MADYA MANGISEP SARINING MENYAN PANGGIL YA TA PADA RINAHUAN SAHA GENTA GENTI PINAKA SABDA DEWA BHATARA TINABUH RING KAYANGAN PERNAH INGULUN AMUJA MUJA

TURUN PADA DEWA  BATARA KASANGA DENING DUPA WANGI ANUUT DALAM RIRIS ALIT. YATA MAKA SASIRAT PARA HYANG  ANYAM BUHANG AMERTHA PANGILANGANING SARWA PAPA KLESA  LARA ROGANING JATMA MANUSA RING MERCAPADA

OM SRI DEWA YA NAMAH SWAHA.

OM PRANAMYA DEWA SANG LINGGAM

SARWA BUTA KALA SIRNAM

PRANAMYA SIWA SIWARTAM

SARWA JAGAT PRAMO DITAM



KETERANGAN

Topeng Ida Bhatara Hyang Sinuhun wujudnya seorang sulinggih tampan dan angker. Namun, mantra yang diucapkan sangat bertuah saat ngider buana (kesegala arah) untuk menetralisir bhuta. Ngider buana yang dilakukan pada tarian topeng Ida Bhatara Hyang Sinuhun tidak terlepas dari peranan Dewata Nawa Sanga dalam segala penjuru arah yang menjadi kekuatan penegteg jagat atau kestabilan alam ini. Dalam tarian topeng Ida Bhatara Hyang Sinuhun terdapat adegan penari topeng Ida Bhatara Hyang Sinuhun ucap-ucap ngider buana sambil berputar ke kanan searah perputaran jarum jam yang disebut dengan murwa daksina yang memiliki makna penetralisir bhuta atau nyomyang bhuta yang kerap mengganggu, agar meningkat menuju alam dewa dengan harapan dapat membantu kesejahteraan hidup manusia pada fase berikutnya. Tarian tapel Ida Bhatara Hyang Sinuhun dalam kaitannya dengan ritual berposisi pada catuspata, sebuah titik sentral pusat keseimbangan antara alam bhur, bwah, dan swah. Secara vertikal memupuk kesadaran akan kekuatan bhutadi dari kekuatan bumi dengan kekuatan akasa sebagai unsur utama panca maha bhuta yang membentuk dunia dengan segala isinya. Secara horizontal ke samping sesama manusia sebagai mahluk individu dalam ikatan sosial kekerabatan dalam masyarakat hendak hidup serasi selaras berdampingan berdasar cinta kasih demi kesejahteraan bersama.

Adapun dalam tari topeng Ida Bhatara Hyang Sinuhun terdapat adegan ngider buana dengan tujuan atau memiliki makna penetralisir bhuta atau nyomyang bhuta agar meningkat menuju alam dewa menurut posisinya masing-masing sesuai dengan Dewata Nawa Sanga. Dalam Dewata Nawa Sanga tersebut terdapat sepuluh aksara suci atau wijaksara, yaitu : Sang, Bang, Tang, Ang, Ing, Nang, Mang, Sing, Wang, dan Yang. Kesepuluh aksara ini berasal dari delapan aksara wianjana (sa, ba, ta, na, ma, si, wa, ya) dan dua buah aksara suara (a dan i). Kalau kesepuluh aksara ini dirangkai dalam kata-kata akan terbentuk sebuah kalimat, yang bunyinya sabatai nama siwaya. Kalimat ini merupakan ungkapan doa untuk memuliakan Dewa Siwa. Diantara para dewa, Sang Hyang Siwa paling dimuliakan oleh umat Hindu di Bali.

Akan tetapi dalam pementasan tari Ida Bhatara Hyang Sinuhun ngider buana yang dilakukan hanyalah di lima arah mata angin yaitu : Utara, Timur, Selatan, Barat, dan Tengah. Dalam tari tapel Ida Bhatara Hyang Sinuhun tersebut ada pengubahan dari dasa aksara menjadi panca aksara untuk mewakili semua arah mata angin. Panca aksara  terdiri dari lima aksara suci yakni penggabungan secara berurutan dari masing-masing aksar suci pada Panca Brahma (sang, bang, tang, ang, ing) dengan Panca Tirta (nang, mang, sing, wang, yang) sehingga diperoleh Sang menyatu dengan Nang menjadi Mang, Bang menyatu dengan Mang menjadi Ang, Tang menyatu dengan Sing menjadi Ong, Ang menyatu dengan Wang menjadi Ung, Ing menyatu dengan Yang menjadi Yang.



Tidak ada komentar:

Posting Komentar